تبیین مبانی فقهی-حقوقی قصاص

ا- تبیین مبانی فقهی حقوقی قصاص به معنای پی بردن به زیرساخت ها و پایه های زیرین احکامی است که در باب قصاص از آنها بحث به میان می آید و نمایان ساختن پشتوانه های پنهانی است که ضامن و توجیه گر اجرای احکام قصاص در میان عموم عقلا به خصوص مسلمانان است. تا معلوم شود که کیفر قصاص براساس انتقام از مجرم پایه ریزی نشده است بلکه مصلحت فرد و حیات زندگی اجتماعی و امنیت و سلامت جامعه در گرو آن است. بدین سان می توان در بسیاری از شبهات و پندارهایی که در این مسیر ممکن است پیش آید با پیش آمده است پاسخ داد. و در موارد سکوت یا اجمال قانون براساس این به حل مسئله با تفسیر آن پرداخت.2- کاوش درباره مبانی مجازات بویژه مجازات قصاص از مسایل فنی و پیچیده ای است که در فلسفه فقه یا حقوق به صورت گسترده در قالب پرسشهایی از قبیل علت مجازات قصاص چیست منشا و مبانی حقی که فرد یا جامعه برای بروز مجازات علیه بزهکاری برای خود قایل می شود کدام است و از دیرباز ذهن پژوهش گران را به خود معطوف داشته است.3- بانظری گذرا و مطالعه مروری آثار و کتب اساتید حقوق کیفری که درباره حقوق جزا و یا فلسفه حقوق نوشته شده است بدست می آید که پژوهش تحلیلی مستقلی درباره مبانی فقهی - حقوقی قصاص و یا مبانی حقوقی مجازات انجام نشده است. بلکه بیشتر به بررسی جنبه های تاریخی و سیرتکوینی مجازات ها در ادوار مختلف تاریخی بسنده کرده اند و همچنین در کتاب ها و آثار فقها و صاحبنظران اسلامی نیز مبانی مجازات از جمله مجازات قصاص به روش نوین و در یک پژوهش مستقل و بنیادین مورد تجزیه و تحلیل قرار نگرفته است.4- جستار حاضر با اذعان به این که چنین پژوهش محدودی نمی تواند پاسخ گوی انتظارات به حق گسترده در گستره مبانی فقهی - حقوقی قصاص باشد. تنها با انگیزه گشودن روزنه ای به مباحث گسترده ای که در این عرصه وجود دارد پا به این میان گذارده است نویسنده اذعان دارد که این عنوان علی رغم حیاتی بودن و داشتن ثمرات مفید جایش خالی است و براندیشمندان علوم اسلامی است که به این مهم پرداخته و این خلا را پر کنند.5- هدف اصلی نوشته حاضر تبیین زیرساخته ها و مبانی فقهی - حقوقی قصاص است که نقش حیاتی در اداره جامعه دارد به منظور دفاع عالمانه از آموزه های اسلامی و نظام حقوقی اسلام به علاوه پاسخ مستدل و قانع کننده به اشکالات عمده که در مورد مجازات قصاص مطرح می شود. در حقیقت بعد از تبیین مبانی وزیر ساخت و استحکام آنها اشکالات و شبهات روبنایی نمی تواند نظام اسلامی را به چالش بکشاند.6- نوشته حاضر در سه بخش تنظیم گردیده است. بخش اول به کلیات تبیین واژه ها و مفاهیم مربوط به بحث بخش دوم به تبیین مبانی عمومی فقه و حقوق که به یک معنی بخشی از مبانی فقهی - حقوقی قصاص محسوب می شود و در بخش سوم مبانی اختصاص فقهی - حقوقی قصاص و تئوری های مهم درباره مجازات از جمله مجازات قصاص مطرح گردیده مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.